Back to Top

Είναι οι γάτες εφτάψυχες;



Έχει καταγραφεί περίπτωση γατών που έχουν πέσει από τον 30ο όροφο χωρίς να πάθουν την παραμικρή σωματική βλάβη. Από την άλλη, έχει πέσει γάτα από τον 5ο όροφο και τραυματίστηκε σοβαρά. Πως εξηγούνται οι δυο αυτές αντιφατικές καταστάσεις; Η γάτα, όταν πέφτει από ένα υπερυψωμένο σημείο, όσο ψηλό και αν είναι αυτό, δεν μπορεί να ξεπεράσει την ταχύτητα των 100 km/h. Η αντίσταση του αέρα προβάλει εμπόδιο στην ανάπτυξη μεγαλύτερων ταχυτήτων. 

Σε αυτήν την ταχύτητα, οι γάτες προλαβαίνουν να ανοίξουν το σώμα τους σαν αλεξίπτωτο και να πέσουν στην γη όπως οι σκίουροι. Οι σκίουροι, κατά την πτώση τους, «τεντώνουν» με τέτοιο τρόπο το σώμα τους, ώστε η προσγείωση να γίνει όσο πιο ομαλή γίνεται. Για να προλάβει να λειτουργήσει ο αντίστοιχος μηχανισμός προσγείωσης μιας γάτας, χρειάζονται περίπου 25 μέτρα, δηλαδή όσο είναι το ύψος μιας 7όροφης πολυκατοικίας. Σε οποιοδήποτε σημείο κάτω από το συγκεκριμένο ύψος, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τραυματισμού.

Φωτογραφία: https://scholarlycommons.pacific.edu/kam-photos/1889/

Γιατί τα πουλιά πετούν σε σχήμα V;



Τα πουλιά όχι μόνο πετούν σε σχήμα V αλλά, επιπλέον, κάθε πουλί πετά και ελαφρώς ψηλότερα από αυτά που προπορεύονται. Ο κύριος λόγος του σχηματισμού τύπου V είναι η εξοικονόμηση ενέργειας. Σε κάθε φτερούγισμα, ο αέρας που περνά από τα φτερά των πουλιών, δημιουργεί μια μικρή αεροδυναμική ανυψωτική δύναμη πίσω από το καθένα, διευκολύνοντας τις πτητικές επιδόσεις αυτών που ακολουθούν. Έτσι, όσο πιο πίσω στο σμήνος πετά ένα πουλί, τόσο λιγότερη ενέργεια καταναλώνει. Η εξοικονόμηση ενέργειας, που μεταφράζεται με αραιότερο χτύπημα των φτερούγων, είναι κομβικής σημασίας για την επιβίωση τους λόγω των τεράστιων αποστάσεων που διανύουν.

Σε όλη τη διάρκεια πτήσης τους, οι ρόλοι του κάθε πουλιού κατανέμονται λειτουργικά και ισόνομα: Ανά διαστήματα, τα κουρασμένα πουλιά των μπροστινών σειρών, αλλάζουν θέση με τα ξεκούραστα των πίσω, τα οποία πλέον αναλαμβάνουν το «πηδάλιο» του πληρώματος. Η πιο πλεονεκτική θέση στα σκέλη του V, θεωρείται και είναι ο ενδιάμεσος χώρος, καθώς εκτός από λιγότερη κατανάλωση ενέργειας, παρέχει στα πουλιά και μια δικλίδα ασφαλείας σε περίπτωση επίθεσης από κάποιο ιπτάμενο αρπακτικό. Εκεί πετούν συνήθως τα νεαρά πουλιά της οικογένειας, μέχρι να εξοικειωθούν -μεταξύ άλλων- και με την λειτουργία του σμήνους.


Φωτογραφία: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:V_Formation_For_The_Pelicans.P%C3%A9licans_en_formation_V_au_dessus_de_la_Plage…-_panoramio.jpg

Γιατί πετάμε χαρταετό;


Ο χαρταετός είναι μια συνήθεια που γεννήθηκε και τελειοποιήθηκε στην Κίνα. Υπάρχουν αναφορές ότι έφτιαχναν χαρταετούς από το 1000 π.Χ., καθώς ο χαρταετός θεωρούνταν ένα μέσο επικοινωνίας με τον Θεό που κατοικεί στον ουρανό. Έτσι, ως επακόλουθο, στόλιζαν τους χαρταετούς τους με ευχές και επιθυμίες και τους πετούσαν όσο πιο ψηλά γινόταν. Προσάρμοζαν μάλιστα πάνω στους χαρταετούς και μικρές φλογέρες, ώστε να σφυρίζουν στον αέρα, κάτι που θα έδιωχνε τα κακά πνεύματα μακριά. Ακόμα και σήμερα, πολλοί Κινέζοι πιστεύουν, πώς όσο πιο ψηλά φτάσει ο χαρταετός τους, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να έχουν διωχθεί τα κακά πνεύματα

Στις μέρες μας, μπορεί ο χαρταετός έχει συνδυαστεί με παιχνίδι και διασκέδαση, αλλά στο παρελθόν έχει χρησιμοποιηθεί και για διαφορετικούς σκοπούς:

  • Στην Κίνα έφτιαχναν μεγάλους χαρταετούς, ύψωναν μαζί τους άνθρωπο, ώστε να κατασκοπεύει αντίπαλα στρατόπεδα.
  • Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος (1752), χάρη στον χαρταετό του ανακάλυψε τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας, κάτι που τον οδήγησε στη δημιουργία του αλεξικέραυνου.
  • Ο Αυστραλός ερευνητής Hargrave χρησιμοποιούσε τους χαρταετούς για μετεωρολογικές παρατηρήσεις.
  • Υπάρχουν αναφορές για πλοία που είχαν εξοκοίλει σε ακτές και παραλίες και σώθηκαν, χάρη σε ναυαγοσωστικά καλώδια που τους είχαν ρίξει με χαρταετούς.

Φωτογραφία: https://christchurchartgallery.org.nz/events/colourful-kite-making-workshop

Γιατί αλλάζει η ώρα;


Μόνο εβδομήντα περίπου χώρες έχουν καθιερώσει την αλλαγή της ώρας. Οι υπόλοιπες έχουν μια σταθερή ώρα για ολόκληρο τον χρόνο. Η ώρα Γκρίνουιτς, που είναι η παγκόσμια ώρα και η βάση όλων των άλλων, δεν αλλάζει, γι' αυτό και το καλοκαίρι η Ελλάδα είναι 3 ώρες και το χειμώνα 2 ώρες μπροστά από την Μεγάλη Βρετανία. Στην Ελλάδα, η αλλαγή της ώρας καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 1973 και εφαρμόζεται μέχρι σήμερα συνεχώς. Κύριος στόχος της αλλαγής είναι η εξοικονόμηση των ενεργειακών πόρων, καθώς έτσι επωφελούμαστε περισσότερο από το φως της ημέρας.

Πρωτεργάτης της ιδέας ήταν ο Βενιαμίν Φραγκλίνο (1706-1790), ο οποίος το 1784 με μια επιστολή του σε γαλλική εφημερίδα έκανε την εξής πρόταση: Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι εργάτες, να ξυπνούν και να προσέρχονται στις δουλειές τους μια ώρα νωρίτερα. Έτσι, θα εργάζονται περισσότερες ώρες υπό το φυσικό φως του ήλιου και θα εξοικονομείται ρεύμα από το ανάμα των λαμπτήρων. Στην πραγματικότητα, ο Φραγκλίνος πρότεινε αντί να αλλάζουν οι δείχτες του ρολογιού, να αλλάζουν οι άνθρωποι τα ωράρια τους, κάτι που αποδείχθηκε πως ήταν ανέφικτο.

Παρόλο όμως που η καινοτόμα ιδέα του έμεινε στα συρτάρια για περισσότερα από 100 χρόνια, αποδείχθηκε σωστή, αρκεί αντί για τα ωράρια των εργαζομένων να αλλάζει η ίδια η ώρα. Η πρώτη αλλαγή της ώρας εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, όχι μόνο για να εξοικονομηθούν οι ενεργειακοί πόροι, αλλά και για να συντονίζονται καλύτερα οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στα πολεμικά μέτωπα του πλανήτη. Ύστερα, δεν εφαρμόστηκε ξανά μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, απ' όπου άρχισε να εφαρμόζεται πλέον σε αρκετά κράτη.

Φωτογραφία: https://www.pexels.com/photo/a-person-checking-the-time-5943780/

Γνωρίζοντας τον Άγιο Βαλεντίνο



Την 14η Φεβρουαρίου γιορτάζεται ο Άγιος Βαλεντίνος και ο θεσμός του έρωτα ανεξάρτητα. Η ταύτιση τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα προϊόν συγκάλυψης της καθολικής εκκλησίας. Ο Βαλεντίνος ήταν ένας χριστιανός ιερέας που έζησε γύρω στο 270 μ.Χ. Θέλοντας να διαδώσει τη χριστιανική πίστη τελούσε γάμους ανάμεσα σε ζευγάρια, προσπαθώντας έτσι να δημιουργήσει πυρήνες ανάπτυξης του χριστιανισμού, και φυσικά οικογένειες.

Τα χρόνια εκείνα όμως, ο Χριστιανισμός δεν ήταν η πιο διαδεδομένη θρησκεία. Πολλοί κατηγόρησαν τον Βαλεντίνο για θρησκευτική ασέλγεια, κάτι που τον οδήγησε στον βασανισμό και ύστερα στην θανάτωσή του. Έπρεπε να περάσουν πολλοί αιώνες ωσότου η καθολική Εκκλησία τον αναγνωρίσει επίσημα ως Άγιο. Καθιέρωσε και ημέρα τιμής του την 14η Φεβρουαρίου, μια ημέρα καθόλου τυχαία, καθώς εκείνη την ημέρα γιορταζόταν μια παγανιστική γιορτή του έρωτα και της γονιμότητας. Η καθολική εκκλησία ταύτισε τον Άγιο Βαλεντίνο με τον έρωτα και χάρη στην καλή διαφήμιση καθιερώθηκε ο Άγιος Βαλεντίνος σαν τον Άγιο του Έρωτα.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώρισε τον Άγιο και κράτησε σκληρή στάση. Ωστόσο με το πέρασμα των χρόνων και όταν πια ο Άγιος Βαλεντίνος είχε καθιερωθεί, αποφάσισε να δημιουργήσει τον δικό της Άγιο: Υπάρχει ο Άγιος Έρωτας (γιορτάζεται στις 25 Ιουνίου), αλλά και Άγιοι προστάτες του Έρωτα, όπως ο Άγιος Υάκινθος (γιορτάζεται στις 3 Ιουλίου) και οι Άγιοι Ακύλας και Πρισκίλλα (γιορτάζουν στις 13 Φεβρουαρίου). Δεν κατάφεραν όμως ποτέ να μπουν στη συνείδηση του κόσμου.


Φωτογραφία: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Saint_Valentine.jpg

Γιατί οδηγούμε από τη δεξιά πλευρά του δρόμου;


Οι πρώτες μετακινήσεις σε δρόμους γινόταν από την αριστερή πλευρά, την αντίθετη δηλαδή από την σημερινή. Παρόλα αυτά, στις περισσότερες χώρες σήμερα (περίπου το 75%) τα οχήματα κινούνται στην δεξιά πλευρά του δρόμου. Η κίνηση στην αριστερή πλευρά καθιερώθηκε τον Μεσαίωνα, όπου οι δρόμοι της εποχής ήταν και τότε δρόμοι διπλής κατεύθυνσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το 85-90% των ανθρώπων είναι δεξιόχειρες. Κινούμενοι οι καβαλάρηδες στην αριστερή πλευρά του δρόμου, μπορούσαν να κρατούν το σπαθί με το δεξί τους χέρι. Έτσι, σε περίπτωση που εμφανιζόταν κάποιος με επιθετικές βλέψεις, υπερασπιζόταν την ζωή τους με το πιο καλό και επιδέξιο χέρι τους.

Η αλλαγή της πλευράς οφείλεται στους Γάλλους, με πιο πιθανό υπαίτιο τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Την εποχή του (τέλη 18ου αιώνα), οι άμαξες είχαν αυξηθεί πολύ. Οι οδηγοί τους καθόταν στην αριστερή μεριά της άμαξας για να χρησιμοποιούν το καμτσίκι με το καλό δεξί τους χέρι. Από την θέση αυτή, ο οδηγός μπορούσε μεν να ελέγξει την πορεία όλων των αλόγων, δεν μπορούσε όμως να ελέγξει το πόσο κοντά ήταν στις άλλες άμαξες που περνούσαν δίπλα του όταν διασταυρωνόταν. Τα πολλά ατυχήματα που προκλήθηκαν ανάγκασαν τον Ναπολέοντα να κάνει την κίνηση στα δεξιά υποχρεωτική.

Φωτογραφία: https://pxhere.com/en/photo/1190683

Σόλωνας: Ο θεμελιωτής της δημοκρατίας


Μολονότι έχουν περάσει 2600 χρόνια, κανένας άλλος δεν συντάραξε τα θεμέλια της δημοκρατίας πιο πολύ από τον Σόλωνα. Οι αρχές που διέπουν τους νόμους του Σόλωνα, εντοπίζονται ακόμα και σήμερα σε όλα τα δημοκρατικά συντάγματα του κόσμου. Η αμερικανική δημοκρατία και κάθε δημοκρατία βρετανικού τύπου, είναι πνευματικά τέκνα του. Η δημοκρατία του Σόλωνα προσαρμοσμένη στη σημερινή εποχή, σημαίνει «φορολογία των πλουσίων για την παροχή δωρεάν παιδείας και υγειονομικής μέριμνας στους φτωχούς».

Την περίοδο του Σόλωνα (639 - 559 π.Χ.), η Αθήνα βίωνε τις συνέπειες μιας οικονομικής εξαθλίωσης των πολιτών της. Σαν γνήσιοι άρπαγες, οι Αριστοκράτες της πόλης, έχοντας υπό τον έλεγχό τους στρατό και δικαστήρια, είχαν μετατρέψει την πόλη σε προσωπικό τους «παράδεισο». Η υποδούλωση και η κατάσχεση της ακίνητης περιουσίας, ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των ασθενέστερων οικονομικά πολιτών. Με το κύμα της καταπίεσης και της δυσφορίας ολοένα να μεγαλώνει, η εξέγερση ήταν προ των πυλών. Το 594 π.Χ., σε μια πράξη προφανούς πολιτικής σοφίας, σπάνια παρουσιαζόμενη στην ανθρώπινη ιστορία, οι αντιμαχόμενες πλευρές, συμφώνησαν να αναθέσουν στον Σόλωνα την διακυβέρνηση της πόλης, ορίζοντάς τον διαιτητή στη διαμάχη τους.

Ο Σόλωνας, παρόλο που καταγόταν από μια εκ των πιο αριστοκρατικών οικογενειών της Αθήνας, λόγω λάθους χειρισμών του πατέρα του ο οποίος χρεοκόπησε τις επιχειρήσεις τους, είχε μετατραπεί σε έναν πλοιοκτήτη μικρής κλίμακας. Λόγω συγγένειας και τάξης, οι αριστοκράτες τον θεωρούσαν δικό τους άνθρωπο και πίστευαν ότι θα πάρει το μέρος τους. Αλλά και οι φτωχότεροι του είχαν εμπιστοσύνη, καθώς ήταν ένας απλός έμπορος ο οποίος δεν είχε συντρίψει ποτέ κανέναν από αυτούς. Όπως αφηγείται ο ίδιος ο Σόλωνας σε διασωθέντα έργα του Πλούταρχου, ενώ πριν τον αγαπούσαν όλοι, όταν ανακοίνωσε τη νομοθεσία του, όλοι τον μισούσαν, καθώς δεν έδωσε σε κανέναν ακριβώς ότι ζητούσε.

Οι νόμοι του Σόλωνα:
Αυτό που έκανε αρχικά ήταν να καταργήσει τα σκληρά μέτρα του Δράκοντα. Ύστερα, κατάργησε όλα τα χρέη, ελευθέρωσε όλους όσους είχαν υποδουλωθεί και επιπλέον επαναπάτρισε όσους είχαν πουληθεί ως δούλοι σε άλλες περιοχές. Για να αποφευχθούν μάλιστα μελλοντικά παρόμοια φαινόμενα, κατέστησε την υποδούλωση παράνομη. Μολονότι του ζήτησαν να δημεύσει τις περιουσίες των πλουσίων, ο Σόλωνας επέτρεψε στους Αριστοκράτες να διατηρήσουν τα πλούτη τους και να ασκούν τις ικανότητές τους, ώστε να αναπτυχθεί η οικονομία. Ωστόσο, άλλαξε ριζικά τα κριτήρια της φορολόγησής τους.

Ο Σόλωνας ήταν ο πρώτος που εισήγαγε την αναλογική φορολογία, με τους πολίτες να φορολογούνται πλέον βάση του εισοδήματός τους και όχι βάση της καταγωγής τους που γινόταν μέχρι τότε. Το φορολογικό σύστημα που επέβαλλε, αποτελούνταν από πολίτες χωρισμένους σε τέσσερις τάξεις:

  1. Τους Θήτες, οι οποίοι είχαν μικρότερο εισόδημα από τις τέσσερις τάξεις. Σαν οικονομικά ασθενέστεροι, δεν φορολογούνταν καθόλου.
  2. Τους Ζευγίτες, που είχαν εισόδημα μεταξύ 300 και 400 μοδίων σιτηρών. Πλήρωναν τη βασική φορολογία.
  3. Τους Ιππείς, που είχαν εισόδημα μεταξύ 450 και 749 μοδίων. Πλήρωναν το διπλάσιο της βασικής φορολογίας
  4. Τους Πεντακοσιομεδίμνους, οι οποίοι είχαν εισόδημα αντίστοιχο με 750 μοδίους και πάνω. Πλήρωναν 2,4 φορές πάνω από τη βασική φορολογία.

Σημαντικό βήμα προς την εγκαθίδρυση της δημοκρατικής οδού αποτέλεσε και το πάρσιμο της απονομής της δικαιοσύνης από τα χέρια των αριστοκρατών. Ενώ ο Σόλωνας διατήρησε τον Άριο Πάγο, ένα ανώτατο δικαστικό όργανο που αποτελούνταν μόνο από Αριστοκράτες, δημιούργησε επίσης δυο νέα θεσμικά όργανα: Την Εκκλησία του δήμου και την Ηλιαία. Η Εκκλησία του δήμου ήταν η συνέλευση των πολιτών και μπορούσαν να λάβουν μέρος όλοι. Στην ακμή της, η Αθήνα, είχε 25.000 μέλη που αποφάσιζαν για καθημερινά θέματα. Η Ηλιαία, ήταν ένα σώμα 6000 χιλιάδων δικαστών στο οποίο κάποιος είχε το δικαίωμα να εφεσιβάλλει τις αποφάσεις οποιοδήποτε κρατικού λειτουργού, ακόμα και του Αρείου Πάγου.

Οι συνεδριάσεις όλων των θεσμικών οργάνων ήταν πλέον υποχρεωμένες να πραγματοποιούνται δημόσια, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να παρακολουθούν και να ακούν τα πάντα. Με τον καιρό, την πραγματική εξουσία την ασκούσε η εκκλησία του δήμου, όπου κάθε πολίτης, πλούσιος ή φτωχός είχε δικαίωμα ψήφου. Και επειδή οι φτωχοί ήταν πάντα περισσότεροι, αναπόφευκτα κυριαρχούσαν.

Κατά τον Σόλωνα, μια πόλη για να κυβερνηθεί άριστα πρέπει «αυτοί που δεν αδικούνται να καταγγέλλουν και καταδιώκουν τους ενόχους, σαν να έχουν αδικήσει τους ίδιους». Όταν τον ρώτησαν αν έδωσε στους Αθηναίους τους καλύτερους νόμους, απάντησε αρνητικά, αλλά όπως τόνισε, έδωσε τους καλύτερους από αυτούς που μπορούν να δεχτούν. Υποστήριξε ότι «δεν πρέπει να θεσπίζονται νόμοι που δεν μπορούν να επιβληθούν», μια ρήση που αποτελεί την πεμπτουσία της σημερινής δημοκρατίας.

Φωτογραφία: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Truth,Justice,_Hope%2834646785120%29.jpg