μάθε αλλιώς: Οι Σουλιώτισσες χόρεψαν στο Ζάλογγο;

Έντονα αμφισβητείται ο χορός το Ζαλόγγου, όχι όμως και η θυσία των γυναικών.

Ο Δεκέμβριος του 1803 βρήκε τους Σουλιώτες εξαντλημένους από τις κακουχίες, μιας και για αρκετό καιρό αντιστέκονταν σθεναρά στην πολιορκία του Αλή Πασά. Αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν μαζί του. Με τον όρο να μην πειραχτούν από τους άντρες του, οι Σουλιώτες, χωρισμένοι σε δυο ομάδες, άρχισαν να εγκαταλείπουν την πατρίδα τους.

Ο Αλή Πασάς όμως, δεν κράτησε τον λόγο του και έστειλε περίπου 3.000 Τουρκαλβανούς να τους καταδιώξουν. H πρώτη ομάδα Σουλιωτών, κινήθηκε προς την Πάργα, ενώ η δεύτερη, κατευθύνθηκε προς την κορυφή του όρους Ζάλογγο. Φτάνοντας οι άντρες του Αλή Πασά στο Ζάλογγο, συνάντησαν αναπάντεχη αντίσταση από τους άντρες Σουλιώτες, αλλά η μάχη ήταν άνιση και δεν κράτησε πολύ. Οι Σουλιώτισσες από την άλλη, γνώριζαν ότι μια από τις τακτικές του Αλή Πασά ήταν ο εξευτελισμός των γυναικών, τις οποίες, αφού τις βιάζαν, στη συνέχεια τις πουλούσαν στα σκλαβοπάζαρα τις Τουρκίας. Για αποφύγουν τέτοιο εξευτελισμό, αποφάσισαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους, αλλά και σε αυτή των παιδιών τους. Έτσι, αφού έριξαν πρώτα τα παιδιά τους, έπεσαν και αυτές. Τα γεγονότα αυτά, διασταυρώνονται από πλήθος ιστορικών πηγών και θεωρούνται αληθή.

Αυτό που μάλλον δεν θα επιβεβαιωθεί ποτέ, λόγω έλλειψης έγκυρων ιστορικών πηγών, είναι ότι οι Σουλιώτισσες πριν πηδήξουν στον γκρεμό τραγουδούσαν και χόρευαν. Υπάρχουν μάλιστα απόψεις που λένε ότι το εν λόγω τραγούδι (Έχε για καημένε κόσμε) γράφτηκε αρκετά χρόνια μετά το περιστατικό. Άλλοι πάλι ιστορικοί πιθανολογούν ότι πριν οι γυναίκες πέσουν στον γκρεμό ήταν πιασμένες χέρι-χέρι, δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι χορεύουν. Μια επίσης ενδιαφέρουσα θεωρία, η οποία κινείται προς άλλη κατεύθυνση, ανέπτυξε η Ελληνίδα ιστορικός Μαρία Ρεπούση. Υποστηρίζει ότι «Μέσα στην ιστορία και τη διαδρομή, κάθε λαός που χειρίζεται την ιστορία του και για συγκεκριμένους λόγους, δημιουργεί διάφορους εθνικούς μύθους, οι οποίοι χρειάζονται για εθνικοπατριωτικούς λόγους».

Μνημείο προς τιμήν του χορού του Ζαλόγγου (βρίσκεται πάνω στο όρος)